آشنایی با سیستم آبیاری خطی(لینیر)
سیستم آبیاری خطی یا لینیر
امروزه به دلیل کمبود منابع آب مناسب جهت کشاورزی و لزوم صرفه جویی در منابع آب، استفاده از سیستمهای نوین آبیاری از جایگاه ویژهای برخوردار است. سیستم آبیاری بارانی از جمله روشهای رایجی است که میتوان آن را نوعی باران مصنوعی نیز نامید. در این روش آب از طریق پمپ به مجموعهای از لولهها منتقل شده و توسط آبپاشها به طور یکنواخت برروی محصولات پاشیده میشود.
روش آبیاری خطی یا لینیر (Linear) یکی از پیشرفتهترین روشهای آبیاری بارانی است که برای مزارع به شکل مستطیل، بیضی وبا ابعاد هندسی نامنظم و مزارع کوچک به کار میرود. این دستگاه اولین بار در سال ۱۹۷۱ و با هدف آبیاری مزارع بزرگ و یکپارچه ساخته شد. ساختمان این دستگاه شبیه به آبفشان دوار بوده ولی حرکت آن به صورت خطی است و زمین تحت آبیاری به صورت مربع یا مستطیل است. هر دستگاه آبیاری خطی میتواند بین ۳۰ تا ۱۰۰ هکتار را آبیاری کند. برای کارایی بیشتر سیستم، پستیها و بلندیهای زمین باید کاملاً یکنواخت باشد. حداکثر شیب مجاز در طول مسیر چرخها حدود ۷ درصد میباشد.
اجزای سیستم آبیاری خطی
اجزای تشکیل دهنده سیستمهای خطی شبیه به سیستم آبیاری دوار مرکزی (center pivot) بوده با این تفاوت که در سنتر پیوت آب به راحتی به یک نقطه مرکزی منتقل میشود و سپس بوسیله پمپ به لوله فرعی (لترال) میرسد. اما در آبیاری لینیر دستگاه برای دسترسی به آب در تمام طول زمین از روشهای دیگر استفاده میکند. اجزای اصلی سیستم آبیاری خطی شامل موارد زیر است:
-ایستگاه پمپاژ (کنترل فشار)
-لولههای اصلی
-لولههای فرعی (لترال)
-آبپاش
-قطعات کنترل آبپاشها
-سیستم کوددهی
روش کار سیستم آبیاری خطی
سیستم آبیاری خطی به جای چرخش حول یک نقطه مرکزی به صورت رفت و برگشتی عمل میکند به طوری که خط آبیاری رو به جلو و یا برعکس حرکت میکند. دستگاه آبیاری خطی دارای برجها و یا ستونهای کوچکی است که بوسیله چرخهایی حرکت میکند. در این سیستم از ۴ روش میتوان زمین را آبیاری کرد:
-در روش اول ماشین از ابتدای زمین حرکت کرده و تا انتهای زمین آبیاری را انجام میدهد و سپس دستگاه عقبگرد کرده و آبیاری را از انتها به ابتدا انجام میدهد. این روش برای زمانی است که رطوبت زمین مانعی برای حرکت دستگاه نباشد. برای زمینهای نفوذپذیر و با آبیاری سبک از این روش استفاده میشود.
-در روش دوم دستگاه تا انتهای زمین را آبیاری کرده و پس از گذشت چند ساعت و با کاهش رطوبت زمین، بدون انجام آبیاری به ابتدای زمین برمیگردد.
-در روش سوم ابتدا دستگاه نیمه اول زمین را با سرعت کند آبیاری میکند تا زمین به طور عمقی آبیاری شود. سپس نیمه دوم زمین تا انتها با سرعت آبیاری میشود تا آبیاری سبک انجام شود. پس از رسیدن دستگاه به انتهای زمین، دستگاه در جهت عکس حرکت کرده و تا نیمه زمین را با سرعت کم و به صورت عمقی آبیاری میکند و نیمه بعدی را با سرعت بیشتر و به صورت سبک آبیاری کرده و به این صورت آبیاری یکنواخت انجام میگیرد.
-در روش چهارم سیستم تا وسط زمین را آبیاری کرده سپس آبیاری قطع شده و دستگاه بدون انجام آبیاری به انتهای زمین میرود. سپس از انتها به صورت برگشتی تا وسط زمین را آبیاری کرده و آبیاری قطع میشود و ماشین بدون آبیاری روی قسمتی که تابهحال به اندازه کافی خشک شده و برای حرکت ماشین مشکلی ایجاد نمیکند به سرعت حرکت کرده و به ابتدای زمین میرسد تا دروه جدید آبیاری شروع شود.
۳ روش آبگیری در آبیاری خطی
آبگیری در روش لینیر از سه طریق انجام میگیرد:
- آبگیری از کانال
- آبگیری از لوله
- آبگیری بصورت خودکار از شیرهای آبگیری
مقایسه سیستم آبیاری خطی و سنترپیوت
-ماشینهای لینیر پس از اتمام آبیاری برای آبیاری مجدد نیاز به جا به جایی دارند در حالیکه در آبیاری سنتر پیوت دستگاه پس از آبیاری به جای اول خود باز میگردد.
-در آبیاری لینیر تمام مساحت زمین آبیاری میشود ولی در سنترپیوت ممکن است کنارههای زمین آبیاری نشود.
-شدت پخش آب در ماشینهای لینیر در تمام طول لاترال یکسان است در صورتیکه در سنتر پیوت شدت پخش در انتهای آن بیشتر میشود.
-هزینه نصب سیستم خطی به مراتب بیشتر از سیستم سنتر پیوت میباشد.
-با ماشینهای لینیر میتوان زمینهای کشاورزی با اشکال هندسی مختلف را آبیاری کرد درحالیکه سنتر پیوت برای آبیاری زمینهای دایرهای مناسب است.