دانش آب

انواع تیغه جریان در سرریزها برای معرفی انواع تیغه جریان در سرریزها ابتدا چند سوال را مطرح کنیم و در ادامه جواب سوالات را باهم مرور کنیم. آیا تا به حال در هنگام ریزش جریان از روی سرریز دقت کرده ­­اید که تیغه جریان به  چه صورت عمل می ­کند؟ آیا هوادهی در پایین دست سرریزهای لبه تیز نیاز هست؟ اگر هوادهی رعایت نگردد، چه اتفاقی رخ می ­دهد؟  آیا هوادهی نامنظم می ­تواند عاملی برای تخریب سرریز لبه تیز باشد؟   جریان بر روی سرریزهای لبه ­تیز به گونه ­ای است که حتی مقدار کم جریان باعث پرتاب آب از روی آن شده و در این حالت قسمت پایین ­دست بدنه سرریز، واضح و نمایان خواهد بود. در این […]

از نقطه نظر تئوریک، موثرترین مقطع هیدرولیکی (مقطع بهینه) و اقتصادی برای کانال‌های پوشش‌شده و غیرفرسایشی که در آن‌ها آب صاف جریان دارد، مقطع نیم‌دایره است. با این وجود از نقطه نظر اجرایی استفاده از سطح مقطع نیم‌دایره به کانال‌های پیش‌ساخته بتن مسلح محدود می‌شود. کانال‌های پیش‌ساخته بتن مسلح با مقطع نیم‌دایره و نیم‌بیضی به عنوان یک گزینه جایگزین مناسب برای طراحی واحداث کانال‌های درجه ۲ و ۳ مورد استفاده قرار می‌گیرند. کانال‌های پیش‌ساخته در قطعات ۵ تا ۷ متری ساخته شده و روی یک بالشتک بتنی زین مانند نصب می‌شوند. بالشتک کانال‌های پیش‌ساخته روی یک پایه بتنی قرار گرفته و پایه بر روی یک کفشک نصب می‌شود. ارتفاع پایه بتنی از ۶۰ سانتیمتر تا ۲ متر قابل تغییر است. […]

اگرچه از نظر مهندسی «پوشش کانال» یک سازه بسیار ساده است اما به دلیل سرمایه گذاری بسیار زیاد و نیز نیاز به نیروی انسانی زیاد، انتخاب نوع و طراحی پوشش کانال باید با دقت بسیار زیاد و با در نظر گرفتن عوامل موثر انجام پذیرد. ویژگی‌های خاک در صورت احداث کانال در مناطق دارای مصالح گچی یا رس‌های متورم شونده، انتخاب پوشش مناسب در این شرایط باید با دقت بسیار انجام پذیرد. در این‌گونه موارد به طور معمول پوشش انعطاف‌پذیر، مانند پوشش خاکی ضخیم و یا پوشش غشایی مدفون شده بسیار مناسب‌تر است. در صورتی که تنها احداث کوتاهی از کانال در این اراضی در نظر باشد، ممکن است برداشت خاک نامناسب تا عمق مشخص و تعویض آن با شن […]

کانال پوشش شده چه مزایای دارد که برای استفاده از این نوع کانال‌ها توصیه شده است. به احتمال فراوان کانال‌های پوشش نشده (خاکی) را دیده‌اید که سطح مقطع یکسانی ندارند و حتی در برخی قسمت بخاطر فرسایش و رسوب، شکل مقطع دچار تغییرات شده و میزان آب انتقالی به طور دقیق قابل اندازه‌گیری نیست. یعنی میزان آبی که وارد کانال می‌شود با میزان آبی که کانال تحویل می‌دهد، متفاوت است.  در ادامه قصد داریم مزایای استفاده از کانال پوشش شده را باهم مرور کنیم. کاهش تلفات آب به دلیل افزایش تقاضای آب برای مصرف‌های کشاورزی و شرب از یک طرف و وجود مشکلات فراوان در یافتن منابع جدید از طرف دیگر، حفاظت آب استحصال شده به یک موضوع مهم در […]

رودخانه‌ها و دشت‌ها هسته اصلی شکل‌گیری و تکامل تمدن بشری از قرن‌ها پیش می‌باشند. ساحل رودخانه‌ها به عنوان مکان‌های مناسب برای فعالیت‌های کشاورزی، صنعتی و تجاری در نظر گرفته می‌شود. ”روند رودخانه‌ای نتیجه اندرکنش جریان آّب، رسوب و بستر رودخانه است“. معروف‌ترین تقسیم‌بندی الگوهای رودخانه‌ای، تقسیم‌بندی «لئوپولد و ولمن» است. بر این اساس رودخانه‌ها در سه دسته رودخانه‌های مستقیم، رودخانه‌های مئاندری و رودخانه‌های شریانی قرار می‌گیرند. برای تقسیم‌بندی از ضریب مئاندری (مارپیچی یا سینوسی) و فاکتور نسبت عرض به عمق (B/y) استفاده می‌شود. ضریب مئاندری، نسبت طول مسیر جریان رودخانه به طول مستقیم آن است. رودخانه مستقیم رودخانه‌ای است که مسیر آن نزدیک به مستقیم الخط باشد و ضریب مئاندری کمتر از ۱/۵ داشته باشد. ترکیب جریان اولیه در جهت […]

معرفی و طبقه بندی کانال های آبیاری سازه‌های انتقال آب از منبع به محل مصرف (‌مزرعه، شهر و …) مورد استفاده قرار می‌گیرند. جریان مایع در یک مجرا ممکن است به دو صورت تحت‌فشار (لوله) یا جریان آزاد (کانال) صورت پذیرد. پس هیدرولیک مجاری را به هیدرولیک لوله‌ها و هیدرولیک کانال‌ها، می‌توان تقسیم‌بندی نمود. در جریان لوله‌ها که جریان در یک مجرای بسته نیز نامیده می‌شود، تمام مایع، درون یک مرز جامد محصور شده است، مرزهای حرکت مایع در تماس با جدار جامد می‌باشد ولی در کانال‌ها مایع در حرکت، در تمام مرزها در تماس با جدار جامد نمی‌باشد بلکه یک مرز جریان در تمام مسیر در معرض فشار اتمسفر قرار دارد. کانال‌ها به منظور انتقال آب برای آبیاری کشاورزی، […]