تصفیه فاضلاب شهری چگونه است؟

تصفیه فاضلاب شهری چگونه است؟

چگونگی تصفیه فاضلاب شهری و مراحل تصفیه، تأثیر بسیاری بر حفاظت از محیط‌ زیست و سلامت انسان و سایر موجودات دارد. تصفیه صحیح فاضلاب و طی شدن مراحل صحیح تصفیه موجب بالا بردن کیفیت آب تصفیه شده می‌شود به طوری که می‌توان آن را برای مصارف کشاورزی، باغبانی و… بدون نگرانی از وجود مواد مضر و آلاینده‌های شیمیایی به کار برد.

به طور کلی هدف از تصفیه فاضلاب شهری:

-حذف جامدات و مواد معلق مانند تکه‌های چوب، پلاستیک و…

-از بین بردن فلزات سنگین و سایر آلاینده‌های مضر

-از بین بردن باکتری‌ها و آلاینده‌های بیولوژیکی

-حذف مواد معدنی و پاک‌کننده‌ها و سموم کشاورزی

تصفیه فاضلاب شهری به طور کلی شامل دو نوع تصفیه اولیه و تصفیه ثانویه است. تصفیه اولیه شامل حذف مواد جامد معلق از فاضلاب و یا آماده‌سازی فاضلاب جهت ورود به قسمت تصفیه ثانویه می‌باشد.

۴ مرحله اساسی تصفیه اولیه فاضلاب:

مراحل اصلی تصفیه اولیه فاضلاب شامل موارد زیر است:

-آشغال‌گیری

-ته‌نشینی

-شناورسازی

-خنثی‌سازی

مرحله آشغال‌گیری:

مرحله آشغال‌گیری یا به نحوی مرحله تصفیه مقدماتی شامل حذف مواد معلق و جامد بزرگ به‌منظور جلوگیری از وارد شدن آسیب به تجهیزات است. برای این کار از دو نوع آشغال‌گیرهای دستی و یا مکانیکی و به‌صورت شبکه‌بندی ریز و یا درشت استفاده می‌شود. به بیان ساده‌تر آشغال‌گیرها صفحات توری یا میله‌ای هستند که در مسیر ورودی فاضلاب نصب می‌شوند و وظیفه محافظت از پمپ‌ها و سایر تجهیزات تصفیه‌خانه‌ها در برابر مواد جامد و معلق را به عهده دارند. این بخش در تمام تصفیه‌خانه‌ها وجود دارد و افزایش عمر تجهیزات از فواید استفاده از آشغال‌گیرهاست.

مرحله ته‌نشینی:

ته‌نشینی در بخش‌های مختلفی از تصفیه‌خانه‌ها و به‌منظور جدا کردن ذرات شناور در آب و بر اساس اختلاف چگالی میان ذرات و جریان آب عمل می‌کند. در بخش‌هایی مانند مخازن دانه گیری، ته‌نشینی اولیه و پیش از تصفیه بیولوژیکی و پس از تصفیه بیولوژیکی به کار می‌رود.

مرحله شناورسازی:

در این مرحله حباب‌های هوا به داخل فاز مایع فاضلاب وارد شده و مایع تحت فشاری حدود ۲ تا ۴ اتمسفر قرار می‌گیرد و هوا تا حد اشباع در آن حل می‌شود. پس از آن فشار محلول از طریق یک شیر فشارشکن به حد فشار اتمسفر می‌رسد و درنتیجه مقداری از هوای محلول از فاز مایع جدا می‌شود. با این عمل ذرات جامد توسط هوای جداشونده از فاز مایع به سطح مایع آمده و بر روی آن شناور می‌شوند.

مرحله خنثی‌سازی:

این مرحله جز مراحل تصفیه اولیه بوده و در بعضی قسمت‌های تصفیه‌خانه‌ها استفاده می‌شود. خنثی‌سازی درواقع به‌منظور تنظیم Ph و با افزودن اسید یا باز به جریان انجام می‌گیرد.

تصفیه ثانویه فاضلاب:

همان‌طور که گفته شد تصفیه اولیه به‌طورکلی حذف مواد جامد ریز و یا درشت از فاضلاب است. اما تصفیه ثانویه مربوط به حذف آلاینده‌های بیولوژیکی از فاضلاب است. تصفیه ثانویه به تمامی فرایندهای تصفیه بیولوژیکی انجام شده در تصفیه‌خانه اعم از هوازی و غیر هوازی گفته می‌شود.

ازجمله روش‌های رایج در تصفیه ثانویه فاضلاب:

-روش لجن فعال

-روش هوادهی

-لاگون های هوادهی

-استخرهای متعادل‌سازی

-تصفیه بی‌هوازی

روش لجن فعال:

فرآیند لجن فعال به‌صورت یک فرآیند پیوسته وخاخ با بازگشت لجن انجام می‌شود. از نکات قابل توجه در فرآیند لجن فعال، لخته شدن مواد جامد و جدا شدن آن‌ها از فاز مایع و درنتیجه قابلیت جداسازی آن‌هاست. فرآیند لجن فعال از سه بخش اصلی تشکیل شده است.

بخش اول که در آن میکرواورگانیسم های موجود در فاضلاب به صورت معلق و تحت هوادهی قرارمیگیرند. در بخش دوم فرآیند لجن فعال جداسازی فاز جامد از مایع توسط یک تانک جداسازی انجام می‌شود و در بخش سوم مواد جامد جداسازی شده از فاز مایع، توسط یک سیستم جداسازی به راکتور بازگردانده می‌شود.

روش هوادهی:

این روش به‌طور کلی مشابه با روش لجن فعال بوده با این تفاوت که میزان لجن اضافی تولیدشده از طریق افزایش زمان ماند، کاهش میابد و حجم راکتورها در این روش از حجم راکتورها درروش لجن فعال بیشتر است.

روش لاگون های هوادهی:

لاگون های هوادهی شامل حوضچه‌هایی با عمق ۱/۵ تا ۴/۵ متر هستند که در این حوضچه‌ها اکسیژن دهی به همراه هوادهی انجام می‌گیرد و جریان در آن‌ها به صورت یک‌طرفه است یعنی لجن به حوضچه‌ها باز نمی‌گردد.

استخرهای متعادل‌سازی:

استخرهای متعادل‌سازی از اکسیژن موجود بر هوای عبوری از سطح فاضلاب استفاده کرده و نیازی به تجهیزات هوادهی ندارند.

تصفیه بی‌هوازی:

این روش روشی ارزان و بدون نیاز به تجهیزات خاص است. اما زمان ماند بالا و بوی نامطبوع ایجاد شده در طی این فرآیند سبب شده که در بسیاری از مناطق شهری از این فرآیند استفاده نشود.

تصفیه نهایی:

تصفیه نهایی سری فرآیندهایی است که به‌منظور افزایش کیفیت و خلوص پساب تصفیه شده انجام می‌گیرد. در تصفیه نهایی معمولاً مواد آلی باقیمانده و یا مواد شیمیایی موجود تا حد قابل توجهی حذف می‌شود. ازجمله روش‌های معمول در تصفیه نهایی کلرزنی، گندزدایی با ازن و گندزدایی به‌وسیله اشعه UV است.

خشک کردن لجن:

پس از انجام کلیه عملیات تصفیه لازم است تا لجن جمع شده در کف استخر جمع‌آوری شود. لجن ته استخر جمع، خارج و خشک شده و در کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

لازم به ذکر است که امروزه روش‌های نوین دیگری نیز به‌منظور تصفیه و حذف آلاینده‌ها در تصفیه‌خانه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد که در مطالب گذشته تعدادی از آن‌ها بررسی‌شده است.